„Długa podróż do domu” – takie metaforyczne wyrażenie odnoszące się do 123 lat wysiłków na rzecz odzyskania wolności przez Polskę stało się tytułem akademii zorganizowanej przez licealistów z Zespołu Szkół z Ukraińskim Językiem Nauczania w Górowie Iławeckim w 106. rocznicę restytucji państwa polskiego. Akademia odbyła się ósmego listopada bieżącego roku.
Jej program, uwidoczniony w prezentowanych utworach, odniesieniach scenograficznych (stroje z epoki) i muzyce miał na celu pokazanie wkładu różnych fal wychodźstwa z ziem polskich w dzieło przetrwania idei suwerenności i kreacji kultury polskiej w trudnym okresie pomiędzy rokiem 1795 a 1918.
Młodzież zaprezentowała utwory poetyckie obrazujące różne etapy walki o niepodległość. Można było usłyszeć m.in. fragmenty z Adama Mickiewicza („Księgi pielgrzymstwa”), Seweryna Goszczyńskiego, Cypriana Kamila Norwida, Jerzego Żuławskiego, Edmunda Wasilewskiego, Leopolda Staffa, Kazimierza Wierzyńskiego i Czesław Miłosza. Wiersze recytowali: Oliwer Rohun, Igor Mech, Wiktoria Skiberys, Zofia Szumna, Mateusz Kułyk, Karina Semianchuk, Roksana Kułyk, Mateusz Wiszniewski, Zofia Szachmat. W jednym z epizodów – scenka „rodzina emigrantów” – udało się połączyć twórczość Mickiewicza (Epilog z „Pana Tadeusza” i Norwida („Moja piosnka II”). Ich poezję we wspólnej recytacji przedstawili uczniowie klasy IV LO (Emilia Brewka i Krzysztof Gnilica) i uczennica klasy IV SP (Nadia Ścibek).
Przedstawienie, poprzedzone krótkim prologiem z udziałem uczniów klasy IV SP (Jakub Ostrowski, Szymon Pisz, Hanna Ferdycz, Maria Peżyk, Malwina Radulewicz, Blanka Skobodzińska) i współczesną piosenką pt. „123 lata” w wykonaniu Jaremy Marciszaka i zespołu „Szarawary”, rozpoczął polonez Ogińskiego („Pożegnanie Ojczyzny”). Układ choreograficzny specjalnie na tę okazję opracował Yevhenii Yarosh, a tańczyli: Anastasiia Beskorovayna, Larysa Winiarczyk, Karina Semianchuk, Emilia Brewka, Igor Gałań, Igor Mech, Krzysztof Gnilica i Mateusz Wiszniewski.
Spektaklowi towarzyszyła muzyka grana na pianinie przez Anastazję Storoniak oraz piosenki śpiewane solo przez Marcelinę Zawadzką („Jest taki kraj”) i Wiktorię Nogę („Czarna sukienka”, „Biały krzyż”). Zespół „Szarawary” w składzie: Piotr Storoniak, Igor Łesyk, Michał Bazylewycz i Mateusz Kułyk, wykonał m.in. „Pierwszą brygadę” i „O mój rozmarynie rozwijaj się”. Tę ostatnią piosnkę zaprezentowano w języku ukraińskim.
W przedstawieniu nie mogło zabraknąć odwołań do wspólnej historii polsko-ukraińskiej i roli ukraińskiej emigracji w staraniach o własną niepodległość. Wykonawcy skupili swoją uwagę na postaci Jewhena Małaniuka, którego życiorys przypomniały Ksenia Shevchenko i Khrystyna Drysliuk, a jego wiersz poświęcony Warszawie w języku oryginału recytowała Karina Semianchuk. Oprócz historycznych paraleli polsko-ukraińskich na koniec programu przypomniano również aktualną walkę Ukrainy o samodzielny byt państwowy, także poprzez piosenkę „Szable do boju”.
Słowo łączące poszczególne części spektaklu wygłaszał narrator, w którego rolę wcieliła się Juliana Potoczna. Występowi towarzyszyła prezentacja multimedialna oparta w głównej mierze o symbolistyczne malarstwo Jacka Malczewskiego. Jej obsługą zajął się Huram Karosanidze. Niektóre elementy scenografii przygotowała Alina Kulchytska. Po zakończeniu programu podziękowania występującym i organizatorom uroczystości złożyła dyrektor szkoły – mgr Maria Olga Sycz. Scenariusz spektaklu opracowali i przygotowaniami kierowali: nauczycielka języka polskiego - mgr Katarzyna Pasławska – Iwanczewska oraz nauczyciel historii, niżej podpisany,
mgr Jerzy Necio
Zdjęcia: Julia Wieliczko (Szkolne TV) oraz zdjęcia własne uczestników programu.